Tin tức 17/07/2022

Rối loạn tâm lý ở người cao tuổi

Rối loạn tâm lý ở người cao tuổi thường biểu hiện bằng sự lo lắng thái quá về sức khỏe, sự buồn phiền, chán nản và mất niềm tin vào cuộc sống kéo dài. Những triệu chứng này còn kèm theo sự suy giảm nghị lực, mất tập trung, mất ngủ, chán ăn, suy kiệt.

1.Rối loạn tâm lý ở người cao tuổi đang ngày một tăng

Hiện nay số lượng người cao tuổi ở Việt Nam không ngừng gia tăng cùng với sự gia tăng các bệnh thực thể, các chứng rối loạn tâm lý cũng xuất hiện với tỷ lệ cao hơn ở những người cao tuổi. Các rối loạn tâm thần ở người cao tuổi thường gặp là trầm cảm và lo âu.
Các nghiên cứu quốc tế cho thấy trầm cảm ở người cao tuổi và lo âu gặp ở 25% bệnh nhân ở các cơ sở đa khoa. Một nghiên cứu tại Viện Lão khoa Việt Nam cho thấy tỷ lệ bệnh trầm cảm ở người cao tuổi kết hợp với lo âu ở các bệnh nhân lớn tuổi nằm viện là rất cao, lên đến 40%.

2.Nguyên nhân gây rối loạn tâm lý ở người cao tuổi

Nguyên nhân gây rối loạn tâm lý ở người cao tuổi điển hình là:
  • Stress do việc tái thích nghi với hoàn cảnh sống mới, khi người lớn tuổi phải chuyển từ giai đoạn làm việc tích cực sang giai đoạn nghỉ hưu.
  • Những người cao tuổi sau khi về hưu sẽ phải trải qua một loạt biến đổi tâm lý quan trọng do nếp sinh hoạt thay đổi, mối quan hệ xã hội hạn chế. Một số người khó thích nghi được dẫn đến “hội chứng về hưu” với tâm trạng buồn chán, mặc cảm, thiếu tự tin, cáu gắt, dễ nổi giận.
  • Tâm lý tự nhiên của người cao tuổi sợ ốm đau, bệnh tật, sợ chết.
  • Lão hóa là một quá trình tự nhiên không thể cưỡng lại được, điều này cũng làm giảm sức đề kháng của cơ thể với các yếu tố gây bệnh như nhiễm khuẩn, nhiễm độc, stress.
Đặc điểm của người cao tuổi là mắc nhiều bệnh cùng một lúc như: tăng huyết áp, suy tim, nhồi máu cơ tim, tai biến mạch não, đái tháo đường, Alzheimer, Parkinson, bệnh xương khớp, bệnh phổi, phế quản, ung thư… Hậu quả là làm thay đổi mạnh mẽ và sâu sắc tâm lý, nhân cách của người bệnh. Bệnh càng nặng, càng kéo dài thì rối loạn tâm lý ở người cao tuổi càng trầm trọng.

3. Đối tượng nào dễ bị rối loạn tâm lý ở người cao tuổi?

  • Về độ tuổi, có 2 giai đoạn người cao tuổi hay bị rối loạn tâm lý người già, đó là độ tuổi từ 50 - 59 và tuổi trên 70;
  • Cụ bà thường mắc bệnh nhiều hơn cụ ông.
  • Người có trình độ học vấn thấp, hoàn cảnh kinh tế khó khăn dễ mắc bệnh hơn. 
  • Người mắc nhiều bệnh, kèm theo chứng đau, phải nằm viện nhiều lần cũng dễ ảnh hưởng xấu đến tâm lý người già khi mắc bệnh.

4.Hình thức rối loạn tâm lý tâm lý người cao tuổi

Các rối loạn tâm lý người cao tuổi rất phong phú và đa dạng. Những biểu hiện rối loạn tâm thần ở người cao tuổi nhẹ là khó chịu, lo lắng. Nặng hơn là biểu hiện rối loạn thần kinh chức năng, suy nhược cơ thể, lo âu, ám ảnh bệnh tật. Nặng hơn nữa gây rối loạn tâm thần, hội chứng hoang tưởng và rối loạn ý thức.

4.1. Rối loạn lo âu

Một nghiên cứu của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) về rối loạn tâm thần ở bệnh viện đa khoa trên 25.000 bệnh nhân ở 14 quốc gia cho thấy: có 1/4 bị rối loạn tâm thần, trong đó thường gặp nhất là lo âu.
Lo âu có thể là biến chứng của điều trị hoặc xuất phát từ nhận định tiêu cực về tiên lượng bệnh của chính mình, đây cũng là tâm lý người già khi mắc bệnh. Các biểu hiện lo âu rất đa dạng, phức tạp như: cảm thấy sợ hãi, lo lắng về tương lai, dễ cáu gắt, khó tập trung tư tưởng, căng thẳng vận động, đứng ngồi không yên, đau đầu, khô miệng, cảm giác đánh trống ngực.
Đôi khi còn có cảm giác khiếp sợ, hoảng loạn, tuyệt vọng, sợ chết. Bệnh nhân cũng có thể xuất hiện các suy nghĩ ám ảnh như nghi bệnh, sợ bẩn… dẫn đến hành vi rửa tay liên tục hay kiểm tra đi kiểm tra lại…

4.2. Trầm cảm - rối loạn tâm thần ở người cao tuổi thường gặp

Rối loạn tâm thần ở người cao tuổi khác cũng thường gặp là trầm cảm. Một nghiên cứu gần đây tại Mỹ cho thấy trong đời người, 13% người dân có cơn trầm cảm, tuy nhiên người cao tuổi thường hay mắc chứng trầm cảm nhiều hơn.
Trầm cảm ở người già biểu hiện bằng sự lo lắng thái quá về sức khỏe, cảm giác buồn phiền, chán nản, mất niềm tin, kèm theo suy giảm nghị lực, mất tập trung, mất ngủ, chán ăn, suy kiệt… Ngoài ra, họ còn có biểu hiện xa lánh vợ hoặc chồng, bạn thân, đau ốm liên miên, không hoạt bát, thất vọng, giảm trí nhớ, khó thích nghi hoặc những thay đổi trong nội bộ gia đình.
Về mặt y khoa, trầm cảm là rối loạn thuộc nhóm rối loạn khí sắc, đây là sự ức chế của cảm xúc, tư duy và vận động khiến người bệnh trải qua cảm xúc buồn rầu ủ rũ, nhìn sự vật một cách bi quan, ảm đạm.
Bệnh nhân rối loạn tâm thần ở người cao tuổi dạng trầm cảm sẽ có tư duy chậm chạp, suy nghĩ chậm chạp, liên tưởng không nhanh, tự cho mình là thấp kém, hoang tưởng bị tội, hoang tưởng tự buộc tội, hoang tưởng nghi bệnh, có ý nghĩ và hành vi muốn tự sát.

4.3. Hạn chế vận động do rối loạn tâm lý người già

Người bệnh rối loạn tâm lý người già ít hoạt động, ít nói, sững sờ, đờ đẫn, ngồi lâu một tư thế với nét mặt trầm ngâm. Trầm cảm ảnh hưởng lớn đến sinh hoạt của cá nhân, gia đình và khả năng thực hiện các công việc xã hội, nghề nghiệp, thậm chí còn dẫn đến hành vi nguy hiểm cho bản thân như tự sát hoặc giết người rồi tự tử.
Tóm lại, người thân cần quan tâm nhiều hơn đến cuộc sống của người cao tuổi để nhận biết và điều trị kịp thời rối loạn tâm lý ở người cao tuổi. Luyện tập thể thao, tăng cường sức khỏe cũng là một biện pháp tránh rối loạn tâm lý người già.
Nếu có bất kỳ thắc mắc, băn khoăn nào về rối loạn tâm lý ở người cao tuổi, bệnh nhân và gia đình có thể lựa chọn dịch vụ tư vấn sức khỏe trực tuyến để kết nối với Bác sĩ từ xa. Liên kết với nhiều bệnh viện, phòng khám lớn, AIviCare chính là lựa chọn thông thái của các gia đình, cho phép kết nối 1 - 1 với các Bác sĩ gia đình với nhiều ưu điểm:
  • Đặt khám mọi lúc mọi nơi với các bác sĩ, chuyên gia 
  • Thông tin thăm khám được lưu trữ trực tuyến giúp bác sĩ khai thác tiền sử bệnh tốt hơn và theo dõi việc điều trị chặt chẽ hơn.
AIviCare được phát triển bởi VinBrain (thành viên của tập đoàn Vingroup) với lõi công nghệ là trí tuệ nhân tạo (AI) mang lại nhiều tính năng ưu việt và vượt trội trong tư vấn chăm sóc sức khỏe từ xa cho người bệnh. Đây là một nền tảng chăm sóc sức khỏe trực tuyến tích hợp đầy đủ các chức năng cần có như:
  • Tạo tài khoản nhanh chóng;
  • Đăng nhập thông minh;
  • Đặt hẹn trực tuyến;
  • Kết nối với bác sĩ online ổn định…
Thêm vào đó, AIviCare còn mang lại nhiều tiện ích độc quyền như:
  • MIỄN PHÍ kiểm tra X-quang ngực thẳng giúp chẩn đoán hơn 21 bệnh lý và các dấu hiệu nguy cơ trên ảnh X-quang ngực thẳng nhờ tích hợp sẵn DrAid (AI Trợ lý bác sĩ) với độ chính xác trên 90%, thời gian xử lý chỉ trong vòng 5s;
  • AI chatbot thông minh giúp khách hàng nhanh chóng tìm được bác sĩ và các gói khám phù hợp nhất: 
Nhanh tay tải App AIviCare để được theo dõi chăm sóc sức khỏe ngay hôm nay
Ghi chú: Đây là các nội dung y học mang tính tham khảo, không khuyến cáo khách hàng tự áp dụng. Chúng tôi không chịu trách nhiệm với các trường hợp tự điều trị mà không có sự tham vấn và chỉ định của bác sĩ chuyên khoa.