Tin tức
06/05/2022
Tìm hiểu về kháng thể đơn dòng trong điều trị COVID
Kháng thể đơn dòng trong điều trị COVID được sử dụng với mục đích dự phòng cho nhóm người nguy cơ cao chuyển nặng hoặc tử vong. Vậy kháng thể đơn dòng là gì? Có phải là thuốc điều trị COVID hay không?
1.Kháng thể đơn dòng là gì?
Trong bối cảnh COVID vẫn còn đe dọa cuộc sống của hàng triệu người, các nhà khoa học đã và đang dành hết tâm huyết nghiên cứu những phương cách mới nhất nhằm phòng ngừa và điều trị COVID. Trong đó kháng thể đơn dòng được xem như một niềm hy vọng để đặt dấu chấm hết cho đại dịch.
Như đã biết, vắc-xin phòng COVID-19 bao gồm các kháng nguyên được đưa vào cơ thể để kích hoạt khả năng nhận diện kháng nguyên và tự sản sinh ra kháng thể, từ đó tạo ra miễn dịch chủ động. Tuy nhiên nhiều trường hợp người bị suy giảm miễn dịch từ mức độ vừa đến nặng có khả năng sản sinh kháng thể không đủ, thậm chí những bệnh nhân này không sinh ra được kháng thể để phòng ngừa COVID-19 kể cả sau khi tiêm vắc-xin.
Kháng thể đơn dòng ngày nay là một nghiên cứu y học hiện đại được ứng dụng nhiều trong lĩnh vực để trị bệnh ung thư, các bệnh lý xương khớp, huyết học và mới nhất là biện pháp dự phòng điều trị COVID - bệnh truyền nhiễm do virus SARS-CoV-2 gây ra. Kháng thể đơn dòng là kháng thể được tạo ra trong phòng thí nghiệm với nguồn gốc từ 1 dòng tế bào B duy nhất có ái lực cao với yếu tố quyết định kháng nguyên (epitope) của các tác nhân gây bệnh, cho tác động tương tự như các kháng thể tự nhiên trong cơ thể như sau:
- Kháng thể đơn dòng trung hòa các tác nhân gây bệnh, ngăn xâm nhập vào tế bào khỏe mạnh;
- Kháng thể đơn dòng Opsonin hóa kháng nguyên để hỗ trợ thực bào;
- Kháng thể đơn dòng hỗ trợ cho quá trình gây độc tế bào phụ thuộc kháng thể;
- Kháng thể đơn dòng kích hoạt bổ thể;
- Kháng thể đơn dòng cũng được sử dụng trong xét nghiệm chẩn đoán.
Một cách dễ hiểu hơn, kháng thể đơn dòng là các protein được tạo ra trong phòng thí nghiệm có khả năng bắt chước hoạt động của hệ thống miễn dịch để chống lại các mầm bệnh có hại như virus.
Cơ thể của những bệnh nhân hồi phục sau khi mắc bệnh COVID sẽ tạo ra kháng thể chống lại virus SARS-CoV-2, kháng thể này có khả năng tồn tại từ 5-7 tháng sau khi nhiễm bệnh. Song các nhà khoa học cũng có khả năng tạo ra kháng thể này trong phòng thí nghiệm, sau đó truyền vào cơ thể người cần sử dụng.
Bộ gen của virus SARS-CoV-2 có khả năng mã hóa 4 protein cấu trúc chính và các protein phụ, protein phi cấu trúc, trong đó 4 protein cấu trúc chính gồm:
- Protein gai (S);
- Protein màng (M);
- Protein vỏ (E);
- Nucleocapsid (N).
Protein gai (S) có 2 tiểu đơn vị là S1 và S2, đóng vai trò trung gian giúp virus gắn kết vào màng, sau đó xâm nhập vào tế bào vật chủ qua thụ thể ACE 2. Các kháng thể đơn dòng cho tác dụng bằng cách gắn vào protein S dùng để điều trị COVID, kháng thể đơn dòng có vai trò ngăn ngừa lây nhiễm SARS-CoV-2 vào cơ thể vật chủ.
2.Các kháng thể đơn dòng trong điều trị COVID
Kháng thể Evusheld là sự kết hợp của của hai loại kháng thể đơn dòng tác dụng kéo dài là Tixagevimab (AZD 8895) và Cilgavimab (AZD1061). So với kháng thể truyền thống, kháng thể Evusheld (được tối ưu hóa bằng công nghệ độc quyền của AstraZeneca) giúp kéo dài thời gian bán hủy gấp 3 lần so với bình thường và cho khả năng bảo vệ cơ thể lên đến 12 tháng chỉ sau 1 lần tiêm bắp kháng thể đơn dòng. Evusheld tập trung với nồng độ cao ở niêm mạc vùng mũi hầu còn giúp giảm thiểu nguy cơ mắc các bệnh lý liên quan đến miễn dịch như hiện tượng tăng cường bệnh tật phụ thuộc kháng thể.
So với các thuốc điều trị COVID, kháng thể đơn dòng Evusheld giúp làm giảm nguy cơ phát triển bệnh COVID mức độ nhẹ – trung bình lên mức độ nặng hoặc tử vong. Evusheld giúp giảm 83% nguy cơ mắc bệnh có triệu chứng và giảm 88% nguy cơ trên khi bệnh nhân dùng kháng thể đơn dòng trong vòng 3 ngày kể từ khi có triệu chứng khởi phát. Bộ đôi kháng thể Tixagevimab và Cilgavimab còn duy trì được hiệu quả trung hòa chống lại biến thể Omicron. FDA đã phê duyệt sử dụng khẩn cấp thuốc điều trị COVID kháng thể đơn dòng Evusheld cho chỉ định dự phòng trước phơi nhiễm COVID.
Không dừng lại ở đó, 2 kháng thể đơn dòng là Bamlanivimab và Etesevimab mới đây cũng được FDA cho phép sử dụng trong điều trị COVID cho trẻ nhỏ hơn, bao gồm cả trẻ sơ sinh mắc COVID-19 từ nhẹ đến trung bình, có xét nghiệm dương tính với COVID và có nguy cơ cao tiến triển thành thể nặng, kể cả nhập viện hoặc tử vong.
3.Quy trình sản xuất kháng thể đơn dòng là gì?
Khác với kháng thể đa dòng được tạo ra bởi một số dòng tế bào máu giúp liên kết với nhiều phần kháng nguyên (epitope) khác nhau, các kháng thể đơn dòng chỉ cho ái lực liên kết cùng với cùng 1 epitope mà nó nhận diện. Quy trình sản xuất kháng thể đơn dòng được thực hiện như sau:
- Tiêm kháng nguyên vào chuột rồi phân lập các tế bào lách có khả năng sản xuất kháng thể để chống lại kháng nguyên này;
- Kết hợp tế bào lách với các tế bào myeloma bất tử, từ đó sinh ra tế bào lai có khả năng sản xuất kháng thể và nhân đôi không giới hạn;
- Các dòng tế bào sẽ được sàng lọc và lựa chọn tùy vào tính đặc hiệu kháng nguyên và phân lớp kháng thể;
- Dòng tế bào được chọn sẽ được nuôi cấy, sản xuất với số lượng lớn và chiết tách ra kháng thể.
4.Tác dụng phụ của kháng thể đơn dòng là gì?
Kháng thể đã được sử dụng từ lâu trong y học, tính đến năm 2019, FDA đã cấp phép cho hơn 80 kháng thể đơn dòng sử dụng chủ yếu trong ung thư, khớp học, huyết học với các tác dụng phụ có thể gặp như: sốt, ớn lạnh, đau đầu, nôn ói, phát ban, dị ứng, tụt huyết áp…
Kháng thể đơn dòng Evusheld đi theo con đường miễn dịch thụ động, cung cấp đủ lượng kháng thể cần thiết để chống lại virus SARS-CoV-2, trung hòa tác nhân gây bệnh và chống xâm nhập vào tế bào khỏe mạnh, hồ sơ an toàn đã được kiểm nghiệm trên hơn 7000 người.
Để đối phó với đại dịch COVID, cuối năm 2021 đầu năm 2022, rất nhiều quốc gia trên thế giới đã cho phép sử dụng kháng thể đơn dòng trong trường hợp khẩn cấp để hỗ trợ điều trị dự phòng COVID.
5.Đối tượng thích hợp sử dụng kháng thể đơn dòng là ai?
- Người mắc bệnh nền (suy gan/ thận, bệnh tim mạch, cơ xương khớp, đái tháo đường, COPD…);
- Người suy giảm miễn dịch từ mức độ vừa đến nặng (HIV, điều trị ung thư, ghép tạng…);
- Người mắc bệnh hệ thống (lupus ban đỏ, khớp…).
Evusheld kháng thể đơn dòng không đòi hỏi các xét nghiệm trước khi sử dụng, tuy nhiên Evusheld được sử dụng với chỉ định dự phòng COVID trước phơi nhiễm. Do đó cần bảo đảm người sử dụng Evusheld hiện đang không nhiễm virus SARS-CoV-2.
6.Kháng thể đơn dòng có an toàn với phụ nữ mang thai, cho con bú?
Các rủi ro bà bầu có thể mắc phải khi mắc COVID là rất nghiêm trọng. Vì thế, việc chăm sóc, phòng ngừa cho các thai phụ là rất quan trọng. Tuy nhiên, kháng thể đơn dòng, đặc biệt là kháng thể đơn dòng Evusheld vẫn chưa có nghiên cứu thực hiện trên phụ nữ mang thai và cho con bú. Do đó liệu pháp điều trị COVID bằng kháng thể đơn dòng vẫn chưa được khuyến cáo sử dụng cho những đối tượng này.
7.Kháng thể đơn dòng sử dụng như thế nào?
Kháng thể đơn dòng thường được sử dụng chủ yếu qua đường tiêm truyền tĩnh mạch, riêng hỗn hợp kháng thể đơn dòng Evusheld là kháng thể đơn dòng duy nhất hiện nay sử dụng theo đường tiêm bắp tuần tự, tiêm riêng biệt mỗi mũi tiêm ở 1 bên mông. Trước khi tiến hành tiêm bắp cần quan sát 2 lọ Tixagevimab và Cilgavimab để nhận biết màu bất thường hay thuốc có bị vẩn đục hay không, sau đó rút 1.5ml mỗi lọ vào 2 ống tiêm riêng biệt (không được lắc lọ trước khi rút thuốc), thời gian từ lúc rút thuốc vào bơm tiêm đến khi tiêm không quá 4 giờ.
Tiêm bắp theo tuần tự, lần lượt riêng biệt mỗi mũi tiêm ở 1 bên mông, sau đó người được tiêm cần ở lại để theo dõi trong 1 giờ nhằm phát hiện và xử trí dấu hiệu bất thường nếu có.
Có thể thấy thuốc điều trị COVID thế hệ mới với công nghệ hiện đại, cho hiệu quả bảo vệ cơ thể tức thì chỉ sau vài giờ tiêm đang mở ra niềm hy vọng mới cho nhóm người yếu thế, giúp bảo vệ họ trước các biến chủng ngày càng đa dạng của virus SARS-CoV-2.
Khi dịch bệnh vẫn còn “cản chân” chúng ta đến các cơ sở y tế để thăm khám thì chúng ta có thể lựa chọn dịch vụ tư vấn sức khỏe trực tuyến để kết nối cùng Bác sĩ từ xa. Liên kết với nhiều bệnh viện, phòng khám lớn, AIviCare chính là lựa chọn thông thái của các gia đình, cho phép kết nối 1 - 1 với các Bác sĩ gia đình với nhiều ưu điểm:
- Thời gian linh hoạt với nhiều gói khám 1 năm - 6 tháng - 3 tháng - 1 tháng
- Đặt khám mọi lúc mọi nơi với các bác sĩ, chuyên gia
- Thông tin thăm khám được lưu trữ trực tuyến giúp bác sĩ khai thác tiền sử bệnh tốt hơn và theo dõi việc điều trị chặt chẽ hơn.
AIviCare được phát triển bởi VinBrain (thành viên của tập đoàn Vingroup) với lõi công nghệ là trí tuệ nhân tạo (AI) mang lại nhiều tính năng ưu việt và vượt trội trong tư vấn chăm sóc sức khỏe từ xa cho người bệnh. Đây là một nền tảng chăm sóc sức khỏe trực tuyến tích hợp đầy đủ các chức năng cần có như:
- Tạo tài khoản nhanh chóng;
- Đăng nhập thông minh;
- Đặt hẹn trực tuyến;
- Kết nối với bác sĩ online ổn định…
Thêm vào đó, AIviCare còn mang lại nhiều tiện ích độc quyền như:
- MIỄN PHÍ kiểm tra X-quang ngực thẳng giúp chẩn đoán hơn 21 bệnh lý và các dấu hiệu nguy cơ trên ảnh X-quang ngực thẳng nhờ tích hợp sẵn DrAid (AI Trợ lý bác sĩ) với độ chính xác trên 90%, thời gian xử lý chỉ trong vòng 5s;
- AI chatbot thông minh giúp khách hàng nhanh chóng tìm được bác sĩ và các gói khám phù hợp nhất:
Nhanh tay tải App AIviCare để được theo dõi chăm sóc sức khỏe ngay hôm nay
- Link cài app trên hệ Google Play: TẠI ĐÂY
- Link cài app trên App Store: TẠI ĐÂY
Đây là các nội dung y học mang tính tham khảo, không khuyến cáo khách hàng tự áp dụng. Chúng tôi không chịu trách nhiệm với các trường hợp tự điều trị mà không có sự tham vấn và chỉ định của bác sĩ chuyên khoa.
TAGS:
Tư vấn sức khỏe trực tuyến
Thuốc điều trị COVID-19
Kháng thể đơn dòng
Điều trị COVID-19
Covid-19
Tin tức
liên quan
Tin tức liên quan
Tin tức
Mới nhất
Tin tức mới nhất
